Αλλαγή στις ΑΠΕ: Το net-metering φεύγει, το net-billing έρχεται

Πάνω από το 80% των χρηστών φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Ελλάδα επηρεάστηκε από την απόφαση τερματισμού του καθεστώτος net-metering. Επίσης, έληξαν τα προγράμματα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» και «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι»¹. Η αλλαγή στις ΑΠΕ προκύπτει μετά από 14 μήνες αναμονής για την υπογραφή της υπουργικής απόφασης για το νέο σύστημα net-billing, που αναμένεται να δημοσιευτεί το καλοκαίρι².

Το net-billing θα αντικαταστήσει το net-metering, προσφέροντας μια νέα προσέγγιση στην αυτοπαραγωγή ενέργειας. Αυτό επιτρέπει τη διαχείριση της φωτοβολταϊκής ενέργειας με διαφορετικούς τρόπους. Η κατανόηση των διαφορών και των πλεονεκτημάτων αυτού του νέου σχήματος είναι κρίσιμη, καθώς θα αλλάξει ριζικά την κατανάλωση ενέργειας για τους χρήστες.

Εισαγωγή στην αλλαγή των ΑΠΕ

Η μετάβαση από το net-metering στο net-billing σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την αυτοπαραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα. Αυτή η μετατροπή προκύπτει από την ανάγκη προσαρμογής στις σύγχρονες τάσεις της αγοράς και των ευρωπαϊκών κανονισμών. Οι τελευταίοι προωθούν την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας. Η νέα διαδικασία απαιτεί πλέον τη συναίνεση του 51% των συνιδιοκτητών για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο ακινήτου³. Αντιθέτως, προηγουμένως απαιτούνταν 100% συναίνεση³.

Τώρα, υπάρχει δυνατότητα συλλογικής αυτοκατανάλωσης σε επίπεδο κτιρίου. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού³. Ο ορισμός των όρων ανάπτυξης αυτών των σταθμών μέσω του νέου νομοθετικού πλαισίου παρέχει κίνητρα για την αξιοποίηση της αχρησιμοποίητης ενέργειας. Υποστηρίζει τη μετάβαση προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας⁴.

Η σημασία του net-metering στην Ελλάδα

Η σημασία του net-metering στην Ελλάδα ήταν καθοριστική για την προώθηση της αυτοπαραγωγής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων. Μέχρι πρόσφατα, το net-metering λειτουργούσε ως εργαλείο που επέτρεπε στους καταναλωτές να μειώνουν την κατανάλωση από το δίκτυο, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια που παρήγαγαν οι εγκαταστάσεις τους. Οι χρήστες μπορούσαν να συμψηφίζουν την παραγόμενη ενέργεια με την κατανάλωσή τους ανεξαρτήτως της χρονικής στιγμής, καθιστώντας τη διαδικασία αυτή ευχάριστη και αποτελεσματική⁵.

Πώς λειτουργούσε το net-metering

Το net-metering είχε σχεδιαστεί να ενθαρρύνει την παραγωγή και χρήση ηλιακής ενέργειας, επιτρέποντας στους χρήστες να αποθηκεύουν την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο. Ο συμψηφισμός αυτός τους εξασφάλιζε προσιτές τιμές για την ενέργεια που κατανάλωναν, αντί να πληρώνουν τις υψηλές χρεώσεις από το δίκτυο. Η *πολιτική* αυτή ευνοούσε την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων και ενίσχυε την ενεργειακή ανεξαρτησία των χρηστών.

Πλεονεκτήματα του net-metering για τους χρήστες

Οι χρήστες του net-metering επωφελούνταν σημαντικά από τη δυνατότητα να ελέγχουν την κατανάλωσή τους και να επενδύουν στην αυτοπαραγωγή ενέργειας. Όχι μόνο μειώθηκε το κόστος ενέργειας, αλλά δημιουργήθηκαν και περιβαλλοντικά οφέλη μέσω της μείωσης της εξάρτησης από συμβατικές πηγές ενέργειας. Τα πλεονεκτήματα του net-metering επηρεάστηκαν άμεσα από τις ευνοϊκές πολιτικές που υποστήριζαν την ανάπτυξη του τομέα αυτού στην Ελλάδα⁶.

Αναγκαία μέτρα για τη στήριξη του net-metering

Για να διατηρηθεί η επιτυχία του net-metering, κρίθηκε απαραίτητη η εφαρμογή ευνοϊκών μέτρων στήριξης. Οι πολιτικές επιδοτήσεις και τα προγράμματα χρηματοδότησης ήταν σημαντικά για την ενθάρρυνση των χρηστών να επενδύσουν σε φωτοβολταϊκά συστήματα και την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας. Η στήριξη του net-metering απαιτούσε συνεχή επιτήρηση και προσαρμογή στις αλλαγές της αγοράς και των αναγκών των χρηστών⁵.

Το net-metering φεύγει, το net-billing έρχεται

Η μετάβαση από το net-metering στο net-billing φέρνει σημαντικές διαφορές που επηρεάζουν την ενεργειακή ανταλλαγή και την οικονομία των χρηστών. Μία από τις κύριες διαφορές net-metering και net-billing είναι ο τρόπος συμψηφισμού της παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας. Στο net-billing, η ενέργεια που παράγεται και καταναλώνεται άμεσα έχει αξία λιανικής. Αντίθετα, η περίσσεια πωλείται σε χαμηλότερη χονδρεμπορική τιμή, γεγονός που διαμορφώνει τις οικονομικές επιδοτήσεις που λαμβάνουν οι χρήστες⁷. Οι χρήστες καλούνται να διαχειρίζονται την κατανάλωση ενέργειας τους με στόχο την μεγιστοποίηση της αυτοπαραγωγής, χρησιμοποιώντας συστήματα όπως αντλίες θερμότητας και ηλεκτρικά οχήματα.

Ποιες είναι οι κύριες διαφορές μεταξύ net-metering και net-billing

Στο net-billing, οι διαφορές net-metering και net-billing γίνονται εμφανείς καθώς οι ενεργειακές ανταλλαγές εκφράζονται σε νομισματικούς όρους αντί σε kWh. Οι αυτοπαραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να διαχειρίζονται το φωτοβολταϊκό τους σύστημα από τρίτα πρόσωπα, διευρύνοντας έτσι τις επιλογές τους όσο αφορά την ενέργεια⁸. Επιπλέον, σε περιπτώσεις που η παραγόμενη ενέργεια είναι μικρότερη από 1.500 MWh ετησίως, η τιμή πώλησης παραμένει στα 65,74 €/MWh, ενισχύοντας την ελκυστικότητα του συστήματος⁷.

Πώς το net-billing επηρεάζει την κατανάλωση ενέργειας

Οι στόχοι του net-billing επικεντρώνονται στην αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας κατά τη διάρκεια της παραγωγής και της αποθήκευσης της περίσσειας σε μπαταρίες. Αυτή η στρατηγική προσφέρει ευελιξία και βελτιωμένη αποδοτικότητα για τους χρήστες, ειδικά στον τομέα της ηλιακής ενέργειας. Επιπλέον, το σύστημα επιτρέπει την εγκατάσταση νέων σταθμών ΑΠΕ από αγρότες, παρέχοντας περισσότερες επιλογές για αυτοπαραγωγή⁸.

Πλεονεκτήματα του net-billing

Το net-billing προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα, προωθώντας την ενεργειακή αυτάρκεια και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Με αυτήν τη μέθοδο, οι χρήστες ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν την παραγόμενη ηλιακή ενέργεια κατάλληλα, μειώνοντας την εξάρτησή τους από το δίκτυο. Έτσι, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ενεργειακή τους ασφάλεια.

Κίνητρα για ενεργειακή αυτάρκεια

Η υιοθέτηση του net-billing παρέχει κίνητρα για την ανάπτυξη και εγκατάσταση συστημάτων που οδηγούν στην ενεργειακή αυτάρκεια. Οι χρήστες μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται καλύτερα την ενέργεια που παράγουν. Αυτό δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για τη μείωση του ενεργειακού τους κόστους και βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους.

Δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας

Μία από τις σημαντικότερες πτυχές του net-billing είναι η ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας. Οι χρήστες μπορούν να αποθηκεύουν την πλεονάζουσα ενέργεια στις μπαταρίες τους. Αυτό προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στην κατανάλωση ενέργειας και αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα των φωτοβολταϊκών συστημάτων, μη χάνοντας στιγμή τους πολύτιμους πόρους τους.

Οφέλη για οικιακούς και εμπορικούς χρήστες

Τα οφέλη του net-billing επηρεάζουν τόσο τους οικιακούς όσο και τους εμπορικούς χρήστες. Συμπληρώνουν τις ανάγκες τους να επενδύσουν στην ηλιακή ενέργεια. Η εφαρμογή του συστήματος αυτού ενισχύει την οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων σε φωτοβολταϊκά συστήματα. Προσφέρει ελκυστικές ευκαιρίες για εξοικονόμηση και καλύτερη διαχείριση του ενεργειακού κόστους.

Εκκρεμότητες στην εφαρμογή του net-billing

Η εφαρμογή του net-billing αναμένεται να αντιμετωπίσει σημαντικές εκκρεμότητες, όπως την υπαγόρευση λεπτομερειών και κανονισμών. Η υπουργική απόφαση για την εφαρμογή του νέου συστήματος αναμένεται να υπογραφεί εντός του μήνα. Αυτή θα διευκρινίσει την πρόοδο και θα καθορίσει τους κανόνες⁹. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ερωτήσεις για τους μηχανισμούς αποζημίωσης της πλεονάζουσας ενέργειας. Η αποζημίωση πλεονάζουσας ενέργειας πρέπει να οριστεί, με προτάσεις να κυμαίνονται από ειδικές τιμές έως χονδρεμπορικές τιμές¹⁰.

Αναμονή για υπουργική απόφαση

Η καθυστέρηση της υπουργικής απόφασης έχει προκαλέσει ανασφάλεια στην αγορά. Οι ενδιαφερόμενοι περιμένουν τις οδηγίες για την εφαρμογή του net-billing. Η μεταρρύθμιση εξαρτάται από την επίσημη έγκριση του σχετικού πλαισίου. Αυτό θα διευκολύνει την εγκατάσταση και χρήση των φωτοβολταϊκών συστημάτων, υιοθετώντας τους νέους κανόνες.

Προβλεπόμενες τιμές αποζημίωσης για πλεονάζουσα ενέργεια

Η αποζημίωση της πλεονάζουσας ενέργειας θα επηρεάσει την εφαρμογή net-billing και τις στρατηγικές κατανάλωσης. Το νέο σύστημα θα υπολογίζει την αποζημίωση της παραγόμενης ενέργειας. Παρόλα αυτά, πρέπει να καθοριστούν οι ακριβείς όροι εφαρμογής. Οι προτάσεις για την αποζημίωση κυμαίνονται, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις για την ορθή διαχείριση της ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο¹¹.

Ανασφάλειες και προκλήσεις στην αγορά ενέργειας

Η μετάβαση από το net-metering στο net-billing στην Ελλάδα αποκαλύπτει σημαντικές ανασφάλειες αγοράς ενέργειας. Οι καταναλωτές πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα νέο χρηματοδοτικό καθεστώς. Αυτό τους φέρνει αντιμέτωπους με πολλές προκλήσεις κατά τη μετάβαση. Η εγκατάσταση “έξυπνων” τεχνολογιών για την παρακολούθηση και ρύθμιση της ενέργειας είναι απαραίτητη, ειδικά με την ηλιακή ενέργεια να αποτελεί το 17,1% του μείγματος ηλεκτροπαραγωγής¹².

Η ανάγκη για ενισχυμένο δίκτυο με πρόσθετη μεταφορική ικανότητα γίνεται προφανής, καθώς η ζήτηση ενέργειας μειώνεται κυρίως τα Σαββατοκύριακα¹².

Σε επίπεδο στρατηγικής, η ανάπτυξη ΑΠΕ πρέπει να επικεντρωθεί σε υπεράκτιες αιολικές μονάδες για να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση¹³. Η τεχνολογία Dynamic Line Rating θα βελτιώσει την αξιοποίηση των γραμμών μεταφοράς, ενώ η BayWa r.e. έχει ήδη διασυνδέσει πάνω από 5 GW ισχύος στο δίκτυο¹². Οι αναδρομικές παρεμβάσεις από πολίτες στον ενεργειακό τομέα για την αυτοδιαχείριση της ενέργειας προσφέρουν ελπίδα για βιώσιμες λύσεις στο μέλλον¹³.

Η εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές αγορές

Στην εξερεύνηση της εμπειρίας από ευρωπαϊκές αγορές, παρατηρώ ότι η εφαρμογή του net-billing σε άλλες χώρες προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για την ελληνική αγορά. Η σύγκριση με υπάρχοντα συστήματα του εξωτερικού αποκαλύπτει στρατηγικές που έχουν αποδειχθεί επιτυχείς στην υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Σύγκριση με υπάρχοντα συστήματα στο εξωτερικό

Η διαδικασία του ενεργειακού συμψηφισμού στους οικιακούς αυτοκαταναλωτές επιτρέπει το 100% ισχύος σταθμού ΑΠΕ στη συμφωνημένη ισχύ ανά παροχή κατανάλωσης, με ανώτατο όριο τα 10 kW ανά παροχή¹⁴. Αντίστοιχα, οι εμπορικοί αυτοκαταναλωτές απολαμβάνουν το ίδιο ποσοστό, με ανώτατο όριο τα 100 kW ανά παροχή¹⁴. Αυτές οι ρυθμίσεις δημιούργησαν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών.

Διδάγματα που μπορεί να αποκτήσει η ελληνική αγορά

Η ελληνική αγορά έχει την ευκαιρία να μάθει από τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε χώρες με αναπτυγμένα συστήματα ανανεώσιμων πηγών. Οι στρατηγικές αυτές μπορούν να συνδράμουν στην απόδοση καλύτερων αποτελεσμάτων, ενώ παράλληλα οι επενδύσεις θα ελαχιστοποιηθούν σε περίπτωση που η δασμολογική επιβάρυνση των κινέζικων πανελών σταματήσει¹⁵. Επίσης, η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι η μακροχρόνια απόσβεση του net metering είναι βασικό σημείο που χρήζει προσοχής στη σχεδίαση και εκτέλεση προγραμμάτων στην ελληνική αγορά¹⁵.

Συμπέρασμα

Η μετάβαση από το net-metering στο net-billing σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στην ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας. Αυτή η μετατροπή προωθεί την αυτοπαραγωγή ενέργειας, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και την αειφορία των φωτοβολταϊκών. Η πρόωρη κατάργηση του προγράμματος net-metering προκαλεί ανησυχίες για τις αλλαγές στην αγορά ενέργειας, που απαιτούν προσαρμογή και νέους νόμους¹⁶.

Η εφαρμογή του net-billing αναμένεται να μεταμορφώσει την αλληλεπίδραση των καταναλωτών με το ενεργειακό σύστημα. Οι νέες ρυθμίσεις, όπως η αναπροσαρμογή των κατηγοριών, στοχεύουν στη βιωσιμότητα και την ενεργειακή αυτάρκεια. Αν και υπάρχουν προκλήσεις, όπως οι επικρίσεις για την ακύρωση του net-metering, ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο βιώσιμη ενεργειακή κατάσταση¹⁷.

Η αναμόρφωση αυτή δεν είναι μόνο προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς, αλλά και μια επένδυση για το μέλλον της ενέργειας στην Ελλάδα. Οι εφαρμοζόμενες πολιτικές θα καθορίσουν την πορεία προς την αειφορία και θα επηρεάσουν το εκπαιδευτικό και οικονομικό τοπίο της χώρας.

Σύνδεσμοι πηγών

1. Φωτοβολταϊκά: το net-metering έφυγε, το net-billing καθυστερεί – Οικονομικός Ταχυδρόμος – ot.gr
2. “Το net-metering φεύγει, το net-billing έρχεται!”
3. Φωτοβολταϊκά στις πολυκατοικίες: Τι αλλαγές φέρνει το net-billing
4. Σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης για το net billing φωτοβολταϊκών | ΑγροΤύπος
5. Το net-metering φεύγει, το net-billing έρχεται
6. Φωτοβολταϊκά: Το net-metering, το net-billing και τα κενά στην αυτοπαραγωγή | ΤΟ ΒΗΜΑ
7. Έρχεται το Net Billing φεύγει το Net Μetering
8. Φωτοβολταϊκά: Έτοιμο το πλαίσιο για το net – billing [γράφημα] – Οικονομικός Ταχυδρόμος – ot.gr
9. Οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις για την αυτοκατανάλωση, net metering και net billing: Μια πρώτη νομική αποτίμηση 
10. Βγήκε η εγκύκλιος του ΔΕΔΔΗΕ για το net metering – Ξεκινά να δέχεται αιτήσεις
11. Συμβουλές στους αγρότες για το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι» | ΑγροΤύπος
12. Ενεργειακή μετάβαση: Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες της Ελλάδας να αναδειχθεί ηγέτιδα χώρα
13. Green Deal Greece 2022 «Προκλήσεις, απειλές και ευκαιρίες, σήμερα, για τον πράσινο μετασχηματισμό»
14. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για το net-metering – Αναλυτικά οι νέες ρυθμίσεις για φωτοβολταϊκά από οικιακούς, επαγγελματικούς και αγροτικούς αυτοκαταναλωτές
15. Οι δασμοί στα κινεζικά πάνελς κόβουν την «ορμή» του net metering
16. Net metering | energypress.gr
17. ΣΕΦ: Προβλήματα στην εφαρμογή του net-metering