Διαμαρτυρία για την παραβίαση του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι»
«Με ευθύνη του Υπουργείου Περιβάλλοντος παραβιάζονται ουσιώδεις όροι του προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στο χωράφι” εις βάρος των αγροτών» τόνισε πρόσφατα ο Τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, κ. Βασίλης Κόκκαλης. Αυτή η δήλωση έγινε σε ερώτηση που κατέθεσε προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου.
Το πρόγραμμα φωτεινής ανάπτυξης
Το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι», το οποίο ανακοινώθηκε τον Μάρτιο του 2024, εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του NextGenerationEU. Στόχος του είναι η επιχορήγηση επαγγελματιών αγροτών, αγροτών ειδικού καθεστώτος και αγροτικών επιχειρήσεων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων εντός των χωραφιών τους για αυτοκατανάλωση.
Αυτονομία μέσω πράσινης ενέργειας
Μέσω του προγράμματος, οι αγρότες καλούνται να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 50kW, προκειμένου να γίνουν ενεργειακά αυτόνομοι. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να παράγουν τη δική τους «πράσινη» ενέργεια, με στόχο τη σημαντική μείωση του ενεργειακού τους κόστους.
Θετικά αποτελέσματα αλλά και απογοήτευση
Η αρχική ανταπόκριση ήταν ενθαρρυντική, με 5.339 αιτήσεις να υποβάλλονται κατά την έναρξη του προγράμματος. Παρά τις προσδοκίες, το Υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στην έγκριση των οριστικών πινάκων με τους δικαιούχους, οι οποίοι όμως έπρεπε να υποβάλουν αίτημα στον ΔΕΔΔΗΕ για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης.
Δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις
Ωστόσο, περατωθέντος του χρόνου, η υλοποίηση του προγράμματος παραμένει στάσιμη. Σημαντικές δυσλειτουργίες και ανακολουθίες του υπουργείου έχουν επηρεάσει αρνητικά τη διαδικασία. Ένα μεγάλο ποσοστό, μεγαλύτερο του 50%, των συμβάσεων σύνδεσης περιλαμβάνει την «μη έγχυση στο δίκτυο», όρο που έρχεται σε αντίθεση με τους αρχικούς όρους του προγράμματος.
Εξαλλαγή ενέργειας και οικονομική επιβάρυνση
Η απουσία ενδεχόμενης δυνατότητας συμψηφισμού ή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας καθιστά ασύμφορη την ένταξη των αγροτών στο πρόγραμμα. Οι αγρότες πλέον χάνουν ενέργεια που παράγεται αλλά δεν καταναλώνεται ταυτόχρονα, μεταβάλλοντας το θεσμό σε μη βιώσιμο.
Δίκαιο αίτημα για συμψηφισμό
Ο κ. Κόκκαλης επεσήμανε ότι είναι δίκαιο το αίτημα των αγροτών να επιτρέπεται η απορρόφηση της παραγόμενης ενέργειας από το δίκτυο, με ετήσιες εκκαθαρίσεις και δυνατότητα μεταφοράς περισσευούμενης ενέργειας για το επόμενο έτος.
Προβλήματα στην καλλιέργεια
Η καθυστέρηση υλοποίησης του προγράμματος έχει εντείνει το πρόβλημα και για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο. Οι αγρότες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν υψηλά ενεργειακά κόστη, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των προγραμμάτων.
Ερωτήματα προς το Υπουργείο
Η κατάσταση αυτή γεννά ερωτήματα σχετικά με τις νομικές διαστάσεις των συμβάσεων σύνδεσης του ΔΕΔΔΗΕ. Πώς μπορεί το υπουργείο να νομιμοποιεί τέτοιες συμβάσεις που έρχονται σε αντίθεση με τους όρους του προγράμματος;
Αναγκαία πολιτική ευθύνη
Είναι κρίσιμο να διερευνηθεί η πολιτική ευθύνη του Υπουργείου για τις παραβάσεις που σημειώθηκαν σε σχέση με τους όρους του προγράμματος. Οι δράσεις αυτές ενδέχεται να έχουν συνθήκες αναταραχής στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ανάγκη για ρεαλιστική λύση
Η επίτευξη μιας βιώσιμης λύσης είναι επιτακτική, ώστε να διασφαλιστεί η συμμετοχή των αγροτών στο πρόγραμμα και η μείωση του κόστους παραγωγής τους. Οι θεσμικές αλλαγές, οι επενδύσεις και η διαφάνεια είναι καίριες για την επιτυχία των φωτοβολταϊκών έργων.
Αξιολόγηση των προοπτικών
Η συνεχιζόμενη δράση του προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στο χωράφι” είναι αναγκαία για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας. Ωστόσο, οι συνθήκες και οι διαδικασίες του προγράμματος χρειάζονται άμεσες βελτιώσεις.
Διαρκής παρακολούθηση της υλοποίησης
Οι αγρότες και οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα απαιτούν διαρκή παρακολούθηση και ενημέρωση σχετικά με τις διαδικασίες. H διαφάνεια είναι το “κλειδί” για την εμπιστοσύνη από πλευράς των αγροτών.
Συμπερασματικά
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί γύρω από το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι» αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες ενέργειες και ριζικές αλλαγές από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες θα μπορέσουν να επωφεληθούν πλήρως από τις δυνατότητες της πράσινης ενέργειας, αποφεύγοντας ταυτόχρονα ασύμφορες λύσεις.
