Η Σιωπηλή Απειλή της Κύπρου: Φωτοβολταϊκά Έργα και Γεωργική Γη
Tης Σταυρούλας Δημητρίου*
Η κυπριακή ύπαιθρος βιώνει μια **νέα και σοβαρή απειλή**, καθώς πληθαίνουν οι αιτήσεις για φωτοβολταϊκά έργα από περιοχές όπως ο Μαθιάτης, ο Λυθροδότης, η Κοκκινοτριμιθιά, η Δευτερά και η Σωτήρα. **Αρκετές εκατοντάδες στρέμματα παραγωγικής και φυσικής γης προορίζονται για βιομηχανικές ζώνες παραγωγής ενέργειας**, στο όνομα της “πράσινης μετάβασης”.
Μια Ματιά στο Νέο Τοπίο
Αναρωτιόμαστε: **τί προκάλεσε αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης** στα φωτοβολταϊκά; Είναι μια οργανωμένη εθνική στρατηγική ή απλώς μια αταξία επενδυτικών αιτήσεων, που προχωρούν χωρίς σταθερή κατεύθυνση;
Αγροφωτοβολταϊκά: Η Αυταπάτη της Συνύπαρξης
Η ανησυχία εντείνεται όταν εξετάζουμε τα “αγροφωτοβολταϊκά” – έργα που υποτίθεται συνδυάζουν την παραγωγή ενέργειας με τη γεωργία. **Το αφήγημα φαίνεται ελκυστικό**, καθώς οι αγρότες θα συνεχίζουν τις καλλιέργειές τους ενώ παράλληλα θα παράγεται ενέργεια. Όμως, η πραγματικότητα αποδεικνύει το αντίθετο.
Ιστορικά Παράδειγματα Καταστροφής
Η πολιτική συζήτηση δεν είναι καινούργια. **Φωτοβολταϊκά πάρκα έχουν ήδη καταστρέψει γόνιμη γη** σε περιοχές όπως το αγρόκτημα της Μητρόπολης Λεμεσού στο Ακρωτήρι και στους πορτοκαλεώνες της ελεύθερης Αμμοχώστου.
Η Κυβέρνηση και τα Αγροφωτοβολταϊκά
Εν μέσω αυτών των αντιδράσεων, η **κυβέρνηση προώθησε την ιδέα των αγροφωτοβολταϊκών** το 2024 ως δυνατή λύση. Η πρόταση είναι να επιτραπεί η **συνύπαρξη καλλιεργειών και φωτοβολταϊκών**, αλλά υπό ποιους όρους;
Η Πραγματικότητα των Ημιδιαπερατών Έργων
Ο παραδοσιακός τύπος περιλαμβάνει θερμοκήπια με φωτοβολταϊκά στην οροφή. **Δυστυχώς, η Κύπρος στρέφεται προς ημιδιαπερατά αγροφωτοβολταϊκά**: σειρές φωτοβολταϊκών πλαισίων σε αποστάσεις. Ωστόσο, στην πράξη, αυτό πιθανώς **διπλασιάζει τη γη που απαιτείται** για κάθε έργο.
Η Αβεβαιότητα της Αποτελεσματικότητας
Υπάρχει αμφιβολία αν οι καλλιέργειες μπορούν πραγματικά να διατηρηθούν ανάμεσα στις μονάδες. **Η έλλειψη εμπειρίας στην Κύπρο** δεν επιτρέπει την τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητας αυτής της προσέγγισης.
Ο Ρόλος του Τμήματος Γεωργίας
Σε αυτό το θολό τοπίο, είναι επιτακτική ανάγκη το **Τμήμα Γεωργίας να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο**. Η προστασία της γεωργικής γης είναι μια στρατηγική εθνική επιλογή που απαιτεί ξεκάθαρη ρύθμιση.
Επιτακτική η Γνωμάτευση του Τμήματος
Πρέπει να απαιτείται θετική γνωμάτευση του Τμήματος για κάθε αγροφωτοβολταϊκό έργο. **Βασική προϋπόθεση θα πρέπει να είναι** ότι η αίτηση προέρχεται από τον ίδιο τον αγρότη και όχι από τρίτους επενδυτές.
Βιώσιμη Ανάπτυξη και Γεωργική Γη
Η γεωργική γη δεν είναι απλά ένα οικονομικό εμπόδιο. **Είναι αναγκαία για τη διατροφική ασφάλεια, τη σταθερότητα του περιβάλλοντος και τη ζωή των τοπικών κοινοτήτων**.
Στήριξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Ως Οικολόγοι, υποστηρίζουμε развитию των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με **όρους που εξασφαλίζουν βιωσιμότητα και σεβασμό στο περιβάλλον**. Η πράσινη μετάβαση δεν θα πρέπει να προκαλεί ζημιά στη γεωργία και τη φύση.
Ικανή Εγκατάσταση σε Στέγες
Στηρίζουμε την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στέγες, δημόσια κτίρια και υποδομές. **Είμαστε ενάντια** στην εγκατάστασή τους σε γη που έχει γεωργική ή περιβαλλοντική αξία χωρίς αποδεδειγμένο κοινωνικό όφελος.
Ενεργειακές Κοινότητες: Στις Ρίζες της Κοινωνίας
Στηρίζουμε τον θεσμό των **ενεργειακών κοινοτήτων**, ώστε η μετάβαση να γίνει με συμμετοχή των πολιτών και κοινωνική δικαιοσύνη. **Η ενέργεια μπορεί να είναι πράσινη, αλλά πρέπει και να είναι δίκαιη**.
Συμπέρασμα
Η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να γίνει **πρότυπο ενεργειακής αυτονομίας** και οικολογικής ευθύνης, χωρίς να θυσιάσει τη γη που μας τρέφει. Η στρατηγική της ανάπτυξης θα πρέπει να σέβεται το περιβάλλον και τις ανάγκες των πολιτών.
*Περιβαλλοντολόγος MSc,
Συντονίστρια Θεματικής Περιβάλλοντος, Κίνημα Οικολόγων
